تهران ترمه
ترمه چیست
ترمه یکی از از محصولات زیاد زیبای نساجی سنتی کشورایران است. پارچهای پر نقش و نگار که از الیاف ظریف و به طرز تار و پودی بافته میشود. روش بافت این جنس کاملاً متراکم و به گونهای است که پودهای متراکم آن در پشت عمل آزادانه رها میشوند. به همین دلیل محصولات ترمه طبق معمول به رخ آسترکشی و نواردوزی شده به فروش میرسند.
در قبلی همین محصول به رخ تماماً دستباف تولید میشد اما در درحال حاضر حاضر به شکل نصفه صنعتی تولید میشود. این محصول در اورجینال از الیاف پشم، کرک یا ابریشم بافته میشود. نقش و نگارهای همین پارچه که نقش بته جقه مهمترین آن میباشد در زیبایی همین جنس نقش بسزایی دارد. مهمترین ویژگیهای همین پارچه اصیل اهل ایران طرح و نقش، ظرافت الیاف و تراکم بالای آن است.
هنرمندان ایرانی کلیدی دانش به اینکه رنگرزی مستقیم تداوم چندانی ندارد به دنبال روشی به جهت تثبیت رنگ پشم بودند. به همین ادله از موادی به نام دندانه به جهت تثبیت رنگ پشم استعمال میکردند. دندانه در واقع مادهای معدنی یا گیاهی میباشد که توان جذب رنگ پشم را ارتقا میدهد. رایجترین دندانهها زاج سفید، روی، قلع، کلر، سرب و برخی مواد گیاهی مثل برگ سماق بودند.
تجهیزات بافت ترمه
دستگاه ترمه بافی مانند سایر دستگاههای بافندگی سنتی دستگاهی چوبی هست که توسط صنعتگران محلی ساخته میشود. همین دستگاه از گونه دستگاههای چهار وردی می باشد که در آن بافنده به وسیله پدالهایی که تحت پایش قرار داراهستند وردها را حرکت میدهد. برای بافت این پارچه حضور فردی اساسی عنوان گوشوارهکش(شاگرد) هم حتمی است.
وظیفه گوشوارهکش، تعیین نخ مورد نیاز به جهت ایجاد نقش روی پارچه را گزینش کند. ترمهبافی به ویژه به روش سنتی فعالیت زیاد طاقت فرسا و زمانبری است. کلیدی دستگاه سنتی پس از 8 ساعت کاری فقط 25-20 سانتیمتر بافته میشود. در دستگاههای تازه که سیستم ژاکارد نقش گوشوارهکش را ایفا میکند این میزان به یک متر در روز میرسد. از دهه پنجاه ماشینآلات مدرن به جهت بافت آن وارد ایران شدند.
طرح ترمه
در گذشته بعضی هنرمندان طرح ترمهبافی را نیز مثل دیگر منسوجات سنتی به رخ فرضی میبافتند. به مرور دوران نقوش ترمه بر روی صفحات شطرنجی تصویب شدند. امروزه اصلی ورود کامپیوتر به صنعت نساجی، طراحی دقیقتری انجام میشود. نرمافزارهای رایانهای کلیه مراحل طراحی و رنگآمیزی را انجام میدهند. به طوری که هنرمندان پیش از شروع بافت میتوانند عاقبت طراحی و رنگآمیزی پارچه را مشاهده کنند.
رایجترین نقوش ترمه
در بافت تمام منسوجات طرحها و رنگها به پییشینه و فرهنگ اقوام متعدد دارای ربط است.
• بته جقه
نقش بته جقه را اغلب نمادی از درخت سرو که درختی مقدس در یقین زرتشتیان بوده می باشد تعریف میکنند. ولی توصیفاتی دیگری مثل آتش، نخل، بادام، گلابی و کیسه چرمی هم برای تعریف این نقش به عمل رفته است.
• گل عباسی
گل لیوان یا گل فرمانروا عباسی از دیگر نقوش متداول در این جنس است که گلی مقدس نزد ایرانیان بوده است. قدمت طرح این گل به دوران هخامنشیان باز میگردد. طرح گل عباسی کلیدی گردش ختایی گونه ه